Tymi słowami zakończyła swoje przemówienie wicepremier Beata Szydło, która objęła patronatem honorowym konferencjęnaukową pt. „Topografia pamięci” połączoną z promocją, wydanej przez Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej (MPMZO), publikacji dra Andrzeja Strzeleckiego. Wydarzenie, które patronatem objął również starosta oświęcimski Marcin Niedziela, odbyło się 18 marca w Centrum św. Maksymiliana w Harmężach.
Spotkanie rozpoczęła dyrektor MPMZO Dorota Mleczko, która podkreślała, że dla Muzeum jest to bardzo ważny dzień. – Po raz pierwszy możemy szerszej publiczności pokazać idee i założenia naszej działalności – czyli upamiętnienie historii mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej. Ponadto mamy okazję zaprezentować nową jednostkę kultury, która rozpoczęła działalność na tym terenie – mówiła dyrektor MPMZO. Jak zaznaczała Dorota Mleczko, Muzeum jest nową instytucją, która dopiero rozpoczyna działalność, jednak nie brakuje życzliwości ze strony mieszkańców, którzy z dużym zaangażowaniem włączają się w tworzenie kolekcji Muzeum. – Mieszkańcy Ziemi Oświęcimskiej otwierają przed nami drzwi swoich domów, ale też i serca. Dzielą się z nami często w sposób bardzo emocjonalny opowieściami o losach swoich rodzin, którym przyszło żyć w bezwzględnych czasach II wojny światowej. To zaufanie często ma wymiar materialny, ponieważ coraz częściej trafiają do nas dokumenty, listy, zdjęcia i osobiste pamiątki, które pozwalają tworzyć kolekcję Muzeum, a przez to mieszkańcy naszej Ziemi stają się również współtwórcami Muzeum, za co bardzo wszystkim dziękuję – mówiła podczas wydarzenia dyrektor MPMZO.
Publikacja doktora Andrzeja Strzeleckiego pt.: „Topografia Pamięci. Miejsca pamięci o ofiarach Auschwitz i bohaterach ruchu oporu w latach 1939-1945 znajdujące się na Ziemi Oświęcimskiej” ma wymiar przede wszystkim dydaktyczny. Jest to forma pozycji edukacyjnej dla młodzieży i wszystkich odwiedzających Ziemię Oświęcimską. Jest to wartość edukacyjna wpisująca się w wizję i działalność statutową Muzeum, polegająca na upamiętnianiu ludzi, którzy bardzo często dzisiaj są już zapomniani, a o ich bohaterskiej działalności wiedzą tylko najbliżsi przyjaciele i rodzina.
Jak zaznaczał starosta oświęcimski Marcin Niedziela równolegle obok historii cierpienia i zbiorowego mordu opowiedzianej przez Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau równie ważna jest słabo do tej pory wyeksponowana historia mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej, którzy starali się pomagać ratować życie więźniom KL Auschwitz. – Dla nas jako organu nadzorującego jest to zaszczyt, ale i odpowiedzialność za pokładane w nas nadzieje. Muzeum znajduje się obecnie w fazie organizacji i projektowania, ale pomimo to szybko się rozwija, świadczą o tym stale napływające dokumenty, zdjęcia i inne pamiątki od świadków historii. Instytucja rozwija się również na polu edukacyjnym, czego dowodem jest dzisiejsza konferencja poświęcona publikacji „Topografia Pamięci”. Wszystkie nasze działania są dowodem intensywnych prac i mam nadzieję, że w najbliższym czasie, czego życzę mieszkańcom Ziemi Oświęcimskiej będziemy mogli Państwa zaprosić do nowego Muzeum – zwracał się do uczestników konferencji starosta oświęcimski.
Z kolei wicepremier Beata Szydło podkreślała, że Muzeum będzie ważnym miejscem do dyskusji i podejmowania tematów o historii i pamięci, ale też o Ziemi Oświęcimskiej i całym regionie. – Nie chce, żeby Ziemia Oświęcimska kojarzyła się tylko z Auschwitz. Auschwitz to osobna opowieść, była to machina śmierci stworzona tutaj przez niemieckich okupantów. Ja jestem stąd podobnie jak większość z Państwa i moim obowiązkiem jest przywrócenie pamięci i uhonorowanie tych wszystkich którzy tu żyli, mieszkali, ponosili śmierć i cierpieli – mówiła Beata Szydło. Wicepremier podkreślała, że MPMZO nie jest i nie będzie konkurencją dla Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. – Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau jest i będzie strażnikiem pamięci tych wszystkich, którzy ponieśli męczeńską śmierć i będzie przypominać o tym wszystkim, co wydarzyło się w czasie tych okrutnych lat. Ale uważam, że jesteśmy też winni tego, by uhonorować naszych przodków, tych wszystkich którzy jeszcze żyją, a którzy już odchodzą i pamiętają te czasy i pokazać, jakimi byli ludźmi – mówiła wicepremier Beata Szydło i dodała. – Muzeum jest dobrym miejscem do tego, żeby toczyła się dyskusja, ścierały się różne poglądy, żeby gromadziło wokół siebie różnych ludzi, ciekawych świata i historii, ale też żeby było takim miejscem, w którym będziemy spotykać się i tworzyć dla przyszłych pokoleń przestrzeń, w której będzie opowiedziana historia nas wszystkich. Moim marzeniem jest to, by zwiedzający Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau zajrzeli do Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej i zobaczyli tę piękną Ziemię, poznali historię naszych miast, miasteczek, nie tylko Oświęcimia, ale całej Ziemi Oświęcimskiej. Myślę, że wspólnie jesteśmy to w stanie osiągnąć. Chwalmy się naszą Ziemią, pokazujmy jacy wspaniali ludzie tutaj żyli i żyją. To jest nasze zadanie. To jest Muzeum o nas – o mieszkańcach Ziemi Oświęcimskiej.
Podczas konferencji zostały zaprezentowane trzy referaty dotyczące zarówno ogólnej sytuacji politycznej tamtych czasów jak i lokalnej historii. Podczas spotkania głos zabrał prof. dr hab. Jacek Chrobaczyński z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, który wygłosił referat „Polityka i praktyka okupacyjna. Okupant – okupowani”. Wykład pt.: „Praca przymusowa jako forma eksploatacji i eksterminacji ludności polskiej przez Niemców w latach II wojny światowej na przykładzie mieszkańców Krakowa” przedstawił prof. dr hab. Piotr Franaszek z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Wśród prelegentów zaprezentował się również dr Piotr Setkiewicz z Centrum Badań Państwowego Muzeum Auschwitz – Birkenau w Oświęcimiu, który przedstawił wykład pt.: „Polityka okupanta niemieckiego wobec mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej”. Z kolei prof. Zw. Dr hab. Ryszard Kaczmarek z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, który był obecny na konferencji recenzuje publikację dr Andrzeja Strzeleckiego, że „Zbliżając się do obozu i mijając miejscowości obok Oświęcimia, często nie mamy świadomości, że 70 lat temu to też był obóz. Dzisiejsza strefa objęta opieką Państwowego Muzeum w Oświęcimiu to tylko część ówczesnego kompleksu śmierci (…)”.
Autor publikacji dr Andrzej Strzelecki, któremu podczas konferencji towarzyszyła najbliższa rodzina, przyznał, że jest to w jego życiu „wielki dzień”. – Zakończyłem działania w kierunku upamiętnienia mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej, a myśl o tym, że istnieje potrzeba, by w formie jakiejś publikacji przedstawić obiekty poobozowe, znajdujące się poza obszarem Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau i powstające miejsca pamięci o ofiarach Auschwitz i bohaterach ruchu oporu w różnych miejscowościach, pojawiła się wiele lat temu, gdy pracowałem w Centrum Badań w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau – mówił Andrzej Strzelecki. Dodajmy, że autor publikacji ur. w 1938 r. w Krakowie jest doktorem nauk humanistycznych, autorem dziewięciu książek i licznych publikacji z dziedziny historii kompleksu obozowego Auschwitz.
Konferencję zakończyło zwiedzanie wystawy więźnia obozu Auschwitz-Birkenau, Mariana Kołodzieja „Klisze Pamięci. Labirynty”. Gości oprowadził proboszcz Matki Bożej Niepokalanej o. Piotr Cuber.
Dodajmy, że publikacja jest bezpłatna, można ją otrzymać w siedzibie Muzeum, przy ulicy Wyspiańskiego 10 w Oświęcimiu.
