14 czerwca obchodzimy rocznicę pierwszego transportu polskich więźniów politycznych do obozu koncentracyjnego Auschwitz. W ramach upamiętnienia 84. rocznicy tego tragicznego dnia, 13 czerwca 2024 roku w Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej odbyły się dwa wyjątkowe wydarzenia.
W cyklu „Spotkanie z historią” gościliśmy pana Marka Tomaszewskiego – kolekcjonera i pasjonata historii z Tarnowa, autora albumu „Tarnów – KL Auschwitz. Pierwszy transport do piekła”, opublikowanego w zeszłym roku. Album ten zawiera nieznane dotąd fotografie, dokumentujące pierwszy i drugi transport polskich więźniów. Drugim wydarzeniem był koncert zespołu Besides – post-rockowej formacji z Brzeszcz, której najnowsza płyta „Bystanders” bezpośrednio nawiązuje do historii mieszkańców ziemi oświęcimskiej, niosących pomoc więźniom obozu Auschwitz-Birkenau.
„Spotkanie z historią” rozpoczęło się o godzinie 17:00 powitaniem gości przez dyrektor Muzeum, panią Dorotę Mleczko. Przybliżyła ona kontekst historyczny tej ważnej dla mieszkańców ziemi oświęcimskiej daty. Następnie kustosz Muzeum, pan Zbigniew Mazur, przedstawił sylwetkę pana Tomaszewskiego – kolekcjonera, autora sześciu publikacji, odznaczonego nagrodą za upowszechnianie kultury przez władze Tarnowa oraz nagrodą im. Witolda Hulewicza.
Pan Tomaszewski rozpoczął swoje wystąpienie od prezentacji filmu w reżyserii Pawła Sroki, który ukazuje współczesne miejsca w Tarnowie i porównuje je ze zdjęciami sprzed 84 lat. Po zakończeniu projekcji pan Tomaszewski opowiedział o kulisach zdobycia wyjątkowego albumu zawierającego 96 fotografii – pamiątek z czasów służby nieznanego z nazwiska funkcjonariusza Schutzpolizei, stacjonującego w Tarnowie. Album ten przez lata znajdował się w Kanadzie. Pan Tomaszewski przypadkiem dowiedział się o jego istnieniu i wykazał się dużą determinacją, aby go zdobyć.
Podczas wystąpienia zostały zaprezentowane wszystkie zdjęcia z bogatej kolekcji. Pokazowi towarzyszył komentarz autora albumu, dotyczący miejsc wykonania zdjęć, oraz ludzi przedstawionych na fotografiach – zarówno konwojowanych, jak i konwojentów, z których żaden prawdopodobnie nie podejrzewał, dokąd się udają. Komentarz dotyczył również szczegółów fotografii, takich jak fakt, że więźniów transportowano w wagonach pasażerskich trzeciej klasy.
Po zakończeniu wystąpienia nadszedł czas na pytania i refleksje, którymi zebrani goście chętnie się dzielili. Była również możliwość uzyskania dedykacji do albumu oraz jego nabycia bezpośrednio od autora.
Po 19 na scenę przy budynku Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej wyszedł zespół Besides. Artyści występujący z kwartetem smyczkowym zagrali materiał z wydanej cztery lata temu płyty „Bystanders” (świadkowie). To koncept album, na którym znalazły się utwory instrumentalne, inspirowane historiami więźniów Auschwitz i losami mieszkańców okolicznych ziem, żyjących w cieniu obozu podczas II wojny światowej.
