Józef Wrona zorganizował ucieczkę dwóch niemieckich Żydów

24 marca obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Wśród Sprawiedliwych wśród Narodów Świata znajduje się czworo członków rodziny Wronów z Nowej Wsi.

Podczas niemieckiej okupacji Józef Wrona był pracownikiem cywilnym w IG Farben. W zakładzie pracowali także więźniowie KL Auschwitz. Józef z pomocą matki Anny Wrony i siostry Heleny  dostarczał im potajemnie żywność i lekarstwa. Pośredniczył również w przekazywaniu grypsów. W gronie pomagających był również brat Józefa – Eugeniusz.

– Pewnego dnia, opowiadał ojciec, jak [Józef] wychodził do pracy powiedział: słuchaj Gienek. Albo ci przyprowadzę dwóch kolegów, albo dzisiaj zginę – relacjonuje syn Eugeniusza Antoni Wrona.

20 września 1944 r. Józef Wrona zorganizował ucieczkę dwóch więźniów. Byli to niemieccy Żydzi – Max Drimmer i Hermann Scheingesicht. Trafili do gospodarstwa Wronów w Nowej Wsi, którzy mimo groźby kary śmierci za ukrywanie Żydów zapewnili im schronienie i opiekę. 

– W stajni było miejsce na słomę. W zbudowanej w stajni komorze mogli spokojnie siedzieć i spać. Ale komora była na tyle niska, że nie mogli tam stać. Ojciec musiał ich wyprowadzać w nocy, żeby mogli rozprostować kości – wspomina Antoni Wrona.

Po 15 listopada 1944 r. Max i Hermann zostali przerzuceni do kryjówki w Gliwicach. Po zakończeniu wojny obaj wyjechali do Stanów Zjednoczonych. Wiele lat później odszukali Wronów.

W 1990 roku Józef Wrona otrzymał przyznany przez Yad Vashem medal „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”. 16 lat później medalami pośmiertnie zostali uhonorowani Anna Wrona, Helena Wrona i Eugeniusz Wrona.

Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką z inicjatywy prezydenta RP Andrzeja Dudy został ustanowiony przez parlament w 2018 r. Data ma związek z wydarzeniami z 24 marca 1944 r. Tego dnia Niemcy zamordowali w Markowej rodzinę Ulmów: Józefa i Wiktorię, ich dzieci, oraz ukrywanych u Ulmów Żydów.

Historie innych Sprawiedliwych z ziemi oświęcimskiej: