129 lat temu na ulicy Wysokiej w Oświęcimiu urodziła się Jadwiga Karolina Żak. 1 sierpnia 1943 roku, wraz z 10 innymi zakonnicami – nazaretankami, oddała życie za 120 mężczyzn z Nowogródka skazanych na śmierć przez Niemców.
Przyszła na świat 29 grudnia 1892 r. Kilka dni później została ochrzczona w oświęcimskim kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Jej rodzicami byli Karolina i Józef Żakowie.
Ukończyła Szkołę Ludową w Kętach. W 1911 r. wstąpiła do Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu w Krakowie. Dwa lata później złożyła we Włoszech śluby zakonne i przyjęła imiona Maria Imelda.
Przez kilka lat uczyła w szkole Zgromadzenia Sióstr Nazaretanek we Lwowie. Jako nauczycielka i wychowawczyni pracowała także w Stryju, Grodnie, Łukowie i Warszawie.
Od września 1936 r. przebywała we wspólnocie Nazaretanek w Nowogródku. Tym samym, koło którego – w Zaosiu – urodził się Adam Mickiewicz. We wrześniu 1939 roku w ramach realizacji zapisów paktu Ribbentrop-Mołotow Sowieci zagarnęli wschodnią część II Rzeczpospolitej w tym także Nowogródek. W lecie 1941 r. sowieckich okupantów zastąpili okupanci niemieccy.
19 czerwca 1943 r. partyzanci z oddziału Armii Krajowej w Stołpcach przeprowadzili akcję bojową w Iwieńcu. Przeszła do historii jako powstanie iwienieckie. Zabili wówczas od 40 do nawet 150 Niemców. Uwolnili też z aresztu wiele osób i zdobyli dużą ilość broni. W odwecie Niemcy zamordowali około 150 mieszkańców tej miejscowości. Rozpoczęli też masowe aresztowania i egzekucje oraz przeprowadzili skierowaną przeciwko polskim partyzantom akcję o nazwie „Hermann”.
W lipcu 1943 roku gestapo zatrzymało 120 osób w Nowogródku, w większości mężczyzn. Mieli zostać straceni. Przełożona zgromadzenia nazaretanek s. Maria Stella ofiarowała Niemcom za nich swoje życie i 10 innych nazaretanek. Wśród nich była urodzona w Oświęcimiu s. Imelda.
Niemcy rozstrzelali 11 sióstr 1 sierpnia 1943 r. Uratowani mężczyźni zostali wywiezieni na przymusowe roboty do Niemiec lub zwolnieni. Przeżyli wojnę.
Zakonnice nazwane Męczennicami z Nowogródka w 2000 r. w Rzymie beatyfikował papież Jan Paweł II. Na ołtarze zostały wyniesione siostry: Stella Mardosewicz, Imelda Żak, Rajmunda Kukołowicz, Daniela Jóźwik, Kanuta Chrobot, Sergia Rapiej, Gwidona Cierpka, Felicyta Borowik, Heliodora Matuszewska, Kanizja Mackiewicz, Boromea Narmontowicz.
Bł. Imelda Żak
Domena publiczna/Wikimedia Commons
