Historia jednego zdjęcia

– Udało się zidentyfikować wszystkie osoby z tej fotografii. Nie udało się jednak ustalić, kto to zdjęcie zrobił – mówiła podczas otwarcia wystawy w Konarze polonistka Joanna Formas, która wraz z historykiem Sławomirem Podgórskim uczestniczyła w projekcie „Usłyszeć zapomniane głosy – losy mieszkańców ziemi oświęcimskiej w I połowie XX w.”

Na odbitce nieznany autor uwiecznił sześcioro uczniów siedzących za szkolnym biurkiem. Za nimi na tablicy widnieje napis: „Niech żyje klika III klasy”. Fotografia została wykonana w 1946 roku w budynku obecnego Liceum Ogólnokształcącego im. St. Konarskiego w Oświęcimiu. Uczniowie to: Wiesław Targosz, Stanisława Faltus, Adam Jastrzębski, Janina Sztwiertnia, Zbigniew Badura i Tadeusz Smreczyński.

Nauczyciele – Joanna Formas i Sławomir Podgórski wyszli od tej jednej fotografii, by zabrać odbiorców w fascynującą podróż w przeszłość. Efekty ich pracy znalazły się na tablicach z historycznymi informacjami i zdjęciami umieszczonych na szkolnej klatce schodowej.

Skoncentrowali się na postaci Stanisławy Faltus. W czasie niemieckiej okupacji mieszkała w Brzeszczach. Tam wraz z siostrą Zofią dostarczała więźniom KL Auschwitz żywność, leki i odzież. Pośredniczyła też w przekazywaniu grypsów. Po wojnie jeden z więźniów, któremu pomagała, odnalazł ją i chciał się z nią ożenić. Pani Stanisława nie zgodziła się. Była już wtedy związana z Tadeuszem Smreczyńskim. Wyszła za niego za mąż w 1950 roku. 

W historycznym spotkaniu w Konarze uczestniczyli Bogusława i Tadeusz Smreczyńscy, którzy pomogli nauczycielom w kontakcie z panią Stanisławą (dla Tadeusza to ciocia) żyjącą do dziś w Krakowie. Film z wypowiedziami z tych spotkań i fragmentami relacji zebrani obejrzeli na zakończenie prezentacji.

W otwarciu ekspozycji pn. „Historia jednego zdjęcia” brali również udział przedstawiciele powiatu: starosta oświęcimski Andrzej Skrzypiński, wicestarosta Paweł Kobielusz, członkini zarządu powiatu Teresa Jankowska oraz reprezentanci Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej: dyrektor Dorota Mleczko, edukatorki muzealne z MPMZO – Joanna Cebulska i Anita Bury.

– Nie wiem, czy ta historia jednej fotografii nie będzie generować kolejnych pomysłów – stwierdziła Joanna Formas.

Projekt historyczny pn. „Usłyszeć zapomniane głosy – losy mieszkańców ziemi oświęcimskiej w I połowie XX w.” skierowany do nauczycieli, pracowników instytucji kultury, świetlic, bibliotek oraz lokalnych stowarzyszeń zajmujących tematyką historyczną w powiecie oświęcimskim realizuje Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej wraz z Powiatem Oświęcimskim i Gminą Oświęcim. Celem jest stworzenie cyklu wystaw prezentujących losy mieszkańców ziemi oświęcimskiej. Wydarzenie w Oświęcimiu było piątym z kolei. Wcześniej przygotowane przez siebie ekspozycje prezentowali pracownicy Miejskiego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji w Chełmku, nauczycielki z Powiatowego Zespołu nr 6 Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących w Brzeszczach, panie z Towarzystwa Miłośników Ziemi Zatorskiej, Młodzieżowa Drużyna przy Ochotniczej Straży Pożarnej w Malcu.

Podsumowanie projektu nastąpi w Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej przy ul. Kolbego 2A w Oświęcimiu w czerwcu br. Ekspozycje powstałe w ramach projektu MPMZO będzie sukcesywnie udostępniać w formie wystaw czasowych na terenie muzeum.